Ψευδείς ειδήσεις

• Α. Ρωτήστε τους μαθητές να σας πουν ποιες ιστοσελίδες επισκέπτονται συνήθως και τους λόγους που τις επισκέπτονται. Ρωτήστε τους να σας πουν εάν οι ιστοσελίδες αυτές είναι έγκυρες ή όχι και ποια κριτήρια έχουν για να αποφασίσουν – εάν έχουν.
• Β. Τοποθετήστε τους μαθητές σε ομάδες και ζητήστε τους να διαπραγματευτούν και αφού αποφασίσουν από κοινού, να γράψουν τα κριτήρια επιλογής των ιστοσελίδων που επισκέπτονται (για παράδειγμα όταν πρέπει να κάνουν έρευνα για μια σχολική εργασία). Έπειτα, δώστε τους μερικά επίσημα/σοβαρά κριτήρια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

http://www.thenewsliteracyproject.org/sites/default/files/GO-TenQuestionsForFakeNewsFINAL.pdf

http://www.library.kent.edu/criteria-evaluating-web-resources/

http://www.ed.ac.uk/information-services/library-museum-gallery/finding-resources/library-databases/databases-overview/evaluating-websites/

https://eduscapes.com/tap/topic32.htm/

http://unfccc.int/essential_background/library/items/1420.php

Ζητήστε τους να συγκρίνουν τα κριτήρια της ομάδας τους με τα κριτήρια που τους δώσατε και έπειτα να συμπληρώσουν τη λίστα τους.

Συζητήστε με όλη την τάξη την κάθε λίστα. Να επιμένετε να ακούσετε επιχειρήματα και δικαιολογίες για την κάθε επιλογή.

• Γ. Κάντε μια ιδεοθύελλα με τους μαθητές για θέματα που τους ενδιαφέρουν και επιλέξτε ένα. Έπειτα αναθέστε μια ομαδική εργασία: οι μαθητές, σε ομάδες των τεσσάρων, πρέπει να κάνουν μια έρευνα επάνω στο επιλεγμένο θέμα και να αποφασίσουν εάν τα ευρήματα τους είναι αξιόπιστα ή μη αξιόπιστα, συμβουλευόμενοι τα κριτήρια με τα οποία συμφώνησαν πιο πριν. Οι μαθητές πρέπει να παρουσιάσουν τα ευρήματα τους στην τάξη, υποστηριγμένα με επιχειρήματα. Συζητήστε τον τρόπο με τον οποίο εκπόνησαν την εργασία – έρευνα για ιστοσελίδες, ανάλυση των ιστοσελίδων, χρήση των κριτηρίων κτλ. Όταν οι μαθητές εντοπίσουν τα πιο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να λάβουν υπόψη κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης της αξιοπιστίας μιας ιστοσελίδας (το όνομα του συγγραφέα, στοιχεία επικοινωνίας, προσόντα και διαπιστευτήρια, χρήσιμες πληροφορίες, εάν τα ευρήματα είναι επίκαιρα και κατάλληλα για την ηλικία τους) συζητήστε για το που και πως μπορούν να βρουν αυτές τις πληροφορίες για την εκάστοτε ιστοσελίδα. Συζητήστε τη σημασία και το πόσο απαραίτητα είναι αυτά τα κριτήρια - πλεονεκτήματα στη χρήση τους και τους κινδύνους που εγκυμονούν εάν δεν τα ψάχνουν. 
• Δ. Οι διάφορες πληροφορίες μπορεί να είναι είναι είτε δεδομένα / γεγονότα είτε απόψεις / γνώμες. Ρωτήστε τους μαθητές να σας πουν πως μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις πραγματικές / αληθή πληροφορίες από τις απόψεις / γνώμες. Γιατί είναι σημαντικός αυτός ο διαχωρισμός; Τι είναι δεδομένο / γεγονός / αληθής πληροφορία και τι είναι η άποψη και η γνώμη; Δώστε στους μαθητές παραδείγματα γεγονότων και απόψεων (Φυλλάδιο: Ψευδείς Ειδήσεις). Αυτό θα τους βοηθήσει να είναι σε θέση να ξεχωρίζουν γεγονότα από απόψεις. Είναι σημαντικό να βοηθήσετε τους μαθητές να ξεχωρίσουν στο μυαλό τους η διαφορά μεταξύ των απόψεων που είναι εποικοδομητικές και των απόψεων που στοχεύουν στη χειραγώγηση της πληροφορίας. Ζητήστε τους να εξετάσουν τις προτάσεις του φυλλαδίου σε ομάδες και να επικεντρωθούν στα χαρακτηριστικά της γλώσσας που χρησιμοποιείται σε πραγματικές ειδήσεις και σε ειδήσεις που στην ουσία είναι απόψεις / γνώμες. (Εισηγήσεις: Νομίζω,  Πιστεύω, Φαίνεται ότι… . Εγκλίσεις: Πρέπει… . Γνώμες, σημεία αναφοράς, επιρρήματα σχολιασμού, επιλογή ή επισήμανση).

Ε. Παιχνίδι δημοπρασίας

Βάλτε τους μαθητές να παίξουν το παιχνίδι ξεκινώντας από μια συζήτηση για τις δημοπρασίες: Ξέρετε τι είναι οι δημοπρασίες; Μπορείτε να περιγράψετε μια δημοπρασία; Έχετε πάει ποτέ σε δημοπρασία; Τοποθετήστε τους μαθητές σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες και τοποθετήστε στην αίθουσα (ή προβάλετε στην οθόνη) 12 δηλώσεις με πληροφορίες που απορρέουν από πραγματικά γεγονότα και με πληροφορίες που απορρέουν από γνώμες/απόψεις (βλ. Φυλλάδιο Δημοπρασία). Σε κάθε ζευγάρι ή ομάδα δίνονται κάποια χρήματα με τα οποία μπορούν να υποβάλουν προσφορές για τις δηλώσεις που εμφανίζονται. Εξηγήστε τους κανόνες του παιχνιδιού δημοπρασίας. Στόχος του παιχνιδιού είναι να αγοραστούν όσο το δυνατόν περισσότερες προτάσεις με πραγματικές πληροφορίες, δηλαδή πληροφορίες που απορρέουν από πραγματικά γεγονότα. Κάθε ομάδα έχει 100 ευρώ για να χρησιμοποιήσει στη δημοπρασία. Η εκάστοτε πρόταση θα πωληθεί στην ομάδα με τη μεγαλύτερη προσφορά (Χρησιμοποιήστε τις προτάσεις: "10 ευρώ μια φορά, 10 ευρώ δύο φορές, 10 ευρώ πωλούνται στην ομάδα Χ!"). Ο νικητής του παιχνιδιού είναι η ομάδα που έχει αγοράσει τις πιο πολλές προτάσεις με πραγματικές πληροφορίες. Ζητήστε από τους μαθητές να συζητήσουν για ποιες προτάσεις πρόκειται να υποβάλουν προσφορά. Διεξάγετε τη δημοπρασία με διασκεδαστικό τρόπο. Αφού πωληθούν όλες οι προτάσεις, διαβάστε τες ξανά  και κάντε μια ψηφοφορία με όλη την τάξη για να βρείτε τις φράσεις που είναι πραγματικά γεγονότα. Επιβεβαιώστε τις απαντήσεις. Έπειτα δείτε ποιος έχει χάσει χρήματα και ποιος έχει κερδίσει τα περισσότερα.

Περαιτέρω παρατηρήσεις / συστάσεις:

Ορίστε τους κανόνες συζήτησης με τους μαθητές.

Βεβαιωθείτε ότι όλοι έχουν την ευκαιρία να μιλήσουν.

Να διευκολύνετε τη συζήτηση και να επικεντρωθείτε στο θέμα και τους στόχους της.

Ενθαρρύνετε και ενισχύστε θετικά την εποικοδομητική συμμετοχή στη συζήτηση.